Ik heb het boek "stoner" gelezen van William Stoner. Het is een doodgewoon verhaal zou je kunnen zeggen maar de schrijver heeft het zo geschreven dat je het bijna leest als je eigen leven. Je zit snel in de wereld van Stoner en voor je het weet heb je compassie en medeleven met het hoofdpersonage. het is een aangenaam rustig boek om te lezen.
Het verhaal begint met een jonge William die
het advies krijgt om een studie landbouwkunde te volgen om met de opgedane
wetenschap de boerderij van zijn vader tot bloeien te brengen. Maar het studeren
bevalt hem maar niet zo en op het moment dat hij met de letterkunde in
aanraking komt, ontwikkelt dit zich tot een grote passie.
Het leidt tot een verwijdering met zijn ouders.
En dit is het allereerste conflict dat het leven van William Stoner zal voorstellen.
Het volgende is zijn huwelijk met Edith, een afstandelijke, stille
dame die zich zal ontwikkelen tot een zo goed als hysterishe vrouw die Stoner
manipuleert en er stiekem voor zorgt dat er wel een dochter komt, maar dat hier voor de rest geen seks meer aan te pas komt
. Hun dochter heet Grace en zij is een soort obstakel
in hun huwelijk. Het is schrijnend te moeten lezen dat het eerste
echte gesprek tussen haar en Stoner pas plaatsvindt nadat zij ongewenst zwanger is
geworden en een drank probleem heeft ontwikkeld. Een volgende botsing vindt plaats
op de universiteit waar de voorzitter van de werkgroep Lomax een student
opdringt aan Stoner. Hij omschrijft de jongeman als een bedrieglijke charlatan
en weigert hem aan te nemen. Waarom Lomax deze student blijft helpen,
blijft onbeschreven en laat de schrijver over aan de fantasie van de
lezer, maar tussen Stoner en Lomax zal het nooit meer goed komen. Stoner krijgt
ongunstige roosters, mag alleen maar aan eerstejaars les geven, maar accepteert zijn
toestand. Zijn ultieme wraak bewaart hij tot het moment dat zijn
emeritaat( pensioen voor hoog leraren) zich aandient. En dan speelt ook nog de liefdesaffaire die Stoner
heeft met een medewerkster van de universiteit een grote rol. Een passionele relatie die
echtgenote Edith accepteert als een normale gang van zaken, maar onmogelijk
wordt gemaakt vanwege het te verwachten schandaal dat zich zou presenteren op de universiteit.
Een
hoogtepunt in het boek is de beschrijving van het sterven van Stoner. Zelden heb ik zo’n
prachtige en ontroerende passage gelezen. Williams stijl is sober, maar toch slaagt hij erin alles te vertellen wat er toe doet zonder dat er iets ontbreekt. Er staat geen overtollige zin in.
Eigenlijk is het leven van William Stoner geruisloos zou je wel kunnen zeggen, een leven dat ongemerkt is gepasseerd want zoveel wonderbaarlijke dingen maakt hij niet mee.
Stoner is een onwaarschijnlijk mooi geschreven roman over het weinig opzienbarende leven van een weinig opzienbarende man.
